powrót do pozostałych wpisówdata publikacji: 1 września 2025
Okres Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej to czas systemowych nadużyć władzy wobec obywateli. Jedną z najbardziej bolesnych praktyk były wywłaszczenia w PRL, czyli przymusowe odbieranie majątku prywatnym właścicielom. Choć władze tłumaczyły je „dobrem publicznym”, w praktyce oznaczały one grabież mienia, brak odszkodowania i dramat wielu polskich rodzin.
Wywłaszczenie polegało na odebraniu ziemi, fabryki, zakładu czy domu prawowitemu właścicielowi. Władze komunistyczne chciały w ten sposób całkowicie zlikwidować klasę właścicieli – ziemian, przedsiębiorców i ludzi, którzy dzięki swojej pracy dorobili się majątku. W wielu przypadkach właściciele nie otrzymywali żadnego odszkodowania, a jeśli już, to symboliczne kwoty.
Wywłaszczenia były fundamentem polityki nacjonalizacji i kolektywizacji. Obejmowały nie tylko nieruchomości, ale także inwentarz, lasy i mienie ruchome.
Do największych aktów wywłaszczeń dochodziło na podstawie dekretów:
To właśnie te akty sprawiły, że tysiące polskich rodzin utraciły swój majątek ziemski i rodzinne domy.
Powody wywłaszczeń były polityczne i ideologiczne. Komunistyczna władza – wzorując się na ZSRR – dążyła do:
W rzeczywistości oznaczało to pozbawienie majątku tysięcy osób, także tych, którzy walczyli o wolność Polski w czasie II wojny światowej.
Skutki wywłaszczeń były ogromne:
Dla wielu rodzin oznaczało to również brak możliwości odbudowania dawnej pozycji i wielopokoleniową traumę.
Po 1989 roku część spadkobierców zaczęła walczyć o swoje prawa. Niestety Polska – w przeciwieństwie do innych krajów regionu – nie uchwaliła ustawy reprywatyzacyjnej, która kompleksowo uregulowałaby zwrot majątku odebranego w PRL.
Dziś możliwe jest dochodzenie roszczeń m.in. w oparciu o ustawę o gospodarce nieruchomościami.
Spadkobiercy wywłaszczonych majątków mogą więc starać się o:
Wiele spraw toczy się w sądach do dziś. Choć procesy są skomplikowane i wymagają specjalistycznej wiedzy prawniczej, wciąż nie brakuje osób i rodzin, które walczą o odzyskanie majątku po reformie rolnej lub o odszkodowanie od państwa.
Brak kompleksowej ustawy reprywatyzacyjnej sprawia, że walka ta często jest długa i trudna, ale każde zwycięstwo to przywrócenie sprawiedliwości rodzinom, które przez dekady były ofiarami komunistycznych represji.
Wywłaszczenia w PRL nie były zwykłą reformą gospodarczą. Były systemową grabieżą prywatnej własności, której celem było zniszczenie wolnych, niezależnych ludzi. Ich skutki odczuwalne są do dziś – zarówno w życiu rodzin, jak i w krajobrazie polskich miast i wsi.
Dlatego pamięć o wywłaszczonych, a także walka o odszkodowania i zadośćuczynienia za krzywdy PRL, to obowiązek wobec pokrzywdzonych i ich potomków.
Nie pozwól, by represje komunistyczne z lat 1944-1989 za walkę o wolną Polskę pozostał bez echa. Możesz unieważnić fałszywy komunistyczny wyrok. Zgodnie z polskim prawem możesz też otrzymać zadośćuczynienie i odszkodowanie.
Pamiętaj! Wspólnie walczymy za wolność!
