Wywózka za armię Andersa

powrót do pozostałych wpisów

data publikacji: 2 lipca 2024

Zamiast orderów i odznaczeń, dostali miejsca w łagrach. Za walkę o Wolną Polskę ich samych zniewolono. Jak wyglądały represje, których doświadczyli żołnierze generała Andersa po zakończeniu II wojny światowej?

Dokonali niemożliwego

W maju 1944 r. żołnierze 2. Korpusu zdobyli klasztor na wzgórzu Monte Cassino, co wydawało się wówczas dokonaniem wręcz niemożliwym. Dokonań i odwagi gratulowali im generałowie i żołnierze innych krajów alianckich. Po sukcesie żołnierze kontynuowali zwycięski marsz. Niestety szczęście nie mogło trwać długo. Po postanowieniach konferencji w Jałcie i uznaniu Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej przez zachodnie państwa, dla walczących w 2. Korpusie stało się jasne, że nie będą mogli stanąć do walki z sowietami o wolną Polskę. Zamiast tego stali się dla zachodu problemem. W Londynie zostały podjęte rozmowy dotyczące żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych, do których włączył się rząd w Warszawie. Podjęto decyzję o demobilizacji PSZ. W Londynie zawiązał się po tym Komitet ds. Polskich Sił Zbrojnych. Żołnierze mieli trafić do Wielkiej Brytanii lub wrócić do Polski. Ostatecznie zrobiło to ok. 68 tys. osób.

Repatriowani

Bohaterowie, którzy wrócili do Polski, nie mieli łatwo. Kraj, w którym władzę sprawował reżim komunistyczny, nie był przychylny patriotom i żołnierzom. Nawet ci, którym udało się wrócić do domów i znaleźć pracę, nie mieli spokoju. Wciąż znajdowali się pod obserwacją służb bezpieczeństwa. Wielokrotnie trafiali na przesłuchania i do więzień, oskarżani o szpiegostwo lub dywersje w sfingowanych procesach.
Część powracających żołnierzy 2 Korpusu trafiła do obozu dla Wyzwolonych Jeńców Wojennych i Internowanych Obywateli w Grodnie oraz podobnego obozu w Wilnie.

Sybir

W najgorszej sytuacji znaleźli się dawni mieszkańcy Kresów Wschodnich, którzy postanowili wrócić w rodzinne strony.
26 września 1946 r. komunistyczny rząd podpisał uchwałę, na podstawie której obywatelstwa polskiego pozbawiono 76 oficerów Wojska Polskiego, w tym gen. Andersa.
W nocy z 31 marca na 1 kwietnia 1951 r. rozpoczęły się masowe aresztowania dawnych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych, w tym m.in. żołnierzy 2. Korpusu Polskiego gen. Andersa. Szacuje się, że z terenów dzisiejszej Litwy i Białorusi wywieziono do obwodu irkuckiego ponad 4 tys. osób. Niektórzy z nich na Sybir trafili już po raz drugi, gdyż wcześniej wyszli z obozów właśnie z Armią Andersa. Deportowanym odebrano wszystkie oznaczenia i całe mienie. Do Polski mogli wrócić dopiero w roku 1956.

Zadośćuczynienie

Represjonowani, którym udało się wrócić do Polski, zamiast zwrotu utraconych dóbr otrzymali jedynie skromne wynagrodzenie. Dziś mogą ubiegać się o odszkodowanie i zadośćuczynienie.
To możliwe dzięki tzw. Ustawie Lutowej, która osobom wywiezionym na Sybir w latach 1944-1989 za działalność niepodległościową, czyli m.in. członkostwo w armii Andersa daje prawo do oczyszczenia z fałszywych komunistycznych zarzutów oraz uzyskanie odszkodowania i zadośćuczynienia za środki i majątek utracony w czasie deportacji oraz uszczerbek na zdrowiu. Skorzystaj ze wsparcia specjalistów i odzyskaj sprawiedliwość!